Datavoorziening Onregelmatigheden Op de Kaart (DOOK) helpt gemeenten om snel en overzichtelijk signalen van mogelijke ondermijning te herkennen. Door verschillende databronnen slim te combineren in één systeem, krijgen gemeenten sneller zicht op branches, bedrijvigheid en trends. Hoe dat in de praktijk werkt, vertelt Tony Tannous, adviseur Openbare Orde en Veiligheid bij de gemeente IJsselstein.
Als adviseur Openbare Orde en Veiligheid houdt Tony Tannous zich voornamelijk bezig met de onderwerpen ondermijning, cameratoezicht en zorg & veiligheid. Sinds juni 2025 maakt hij gebruik van DOOK – en dat bevalt goed. “De eerste indruk was erg positief. DOOK is gebruiksvriendelijk en laat op één kaart verschillende bronnen samenkomen. Dat maakt het werken overzichtelijk en efficiënt.”
Een concreet voorbeeld is de aanpak van de autobranche in de gemeente. “Voor het thema ondermijning zijn we dit jaar bezig om de autobranche goed in beeld te brengen. DOOK hielp ons direct: we konden met een paar klikken een lijst genereren van alle bedrijven in die sector binnen onze gemeente. Vervolgens maken we met andere systemen een verdiepingsslag. Daarna bespreken we de lijst in een expertsessie met verschillende partners. Het uiteindelijke doel is om een overzicht te hebben van interessante bedrijven die we in het najaar gericht kunnen controleren.”
Het voordeel is volgens hem duidelijk: tijdwinst. “Als we zo’n lijst handmatig hadden moeten samenstellen, waren we veel langer bezig geweest. Nu levert DOOK in een paar seconden de basis die we nodig hebben.”
Hoewel de autobranche nu centraal staat, ziet hij veel meer toepassingen. “Soms gebruik ik DOOK om snel een beeld te krijgen van een gebied. Bijvoorbeeld: Welke bedrijven zitten er op een bedrijventerrein? Of hoeveel bepaalde type bedrijven vind je in de woonwijken? Zulke inzichten helpen om patronen te herkennen en beter onderbouwde keuzes te maken.”
De functionaliteiten die daarbij het meest waardevol zijn, zijn het exporteren van data en de visualisatie van bedrijven op de kaart. “Met die combinatie heb je zowel een overzicht als concrete lijsten om mee verder te werken.”
DOOK is in deze fase vooral ingezet in samenwerking met externe partners. “Binnen het project autobranche bespreken we de uitkomsten met verschillende instanties. Voor collega’s of bestuurders binnen de gemeente heb ik het nog niet specifiek ingezet, maar dat zie ik in de toekomst wel gebeuren. Het is een uitstekende manier om data inzichtelijk en visueel aantrekkelijk te presenteren.”
Op die manier draagt DOOK bij aan een beter begrip van trends en veiligheidsvraagstukken. “In essentie helpt het ons om echt zicht te krijgen op de autobranche. Dat is een belangrijke stap in de aanpak van ondermijning.”
Over het stimuleren van datagebruik in de gemeente zegt hij: “We gebruiken wel losse tools en cijfers, maar een instrument dat verschillende datasets samenvoegt is nieuw voor ons. DOOK voelt echt als een stap vooruit.”
Zijn advies aan andere gemeenten die nog twijfelen: “Ga het uitproberen. Je zult merken dat DOOK direct profijt oplevert, zeker bij het inzichtelijk maken van bedrijven in je gemeente.”
De grootste meerwaarde van DOOK zit volgens hem in de combinatie van datasets. “Eén systeem waarin alles samenkomt, dat maakt het verschil. Je hoeft niet meer apart informatie te verzamelen of zelf lijsten samen te stellen – DOOK legt de basis.”
Ook voor de toekomst ziet hij grote kansen. “Ik verwacht dat DOOK een vast onderdeel wordt van de aanpak van ondermijning, en ik zie ook mogelijkheden buiten het veiligheidsdomein. Denk aan een bedrijfscontactfunctionaris die DOOK inzet om de bedrijvigheid in de gemeente beter in beeld te krijgen. Daarmee wordt de tool breder toepasbaar en nog waardevoller.”
Suggesties voor verbetering heeft hij op dit moment nog niet. Wel ziet hij mogelijkheden voor de langere termijn: “Het zou interessant zijn om nog meer datasets toe te voegen. Daarmee kan DOOK nog breder worden ingezet en groeit de waarde voor gemeenten verder.”
DOOK blijkt voor IJsselstein een praktische en tijdbesparende tool, die helpt om grip te krijgen op complexe vraagstukken zoals ondermijning. Of zoals Tony het samenvat: “Met een paar klikken heb je inzicht dat anders dagen werk had gekost. Dat is de kracht van DOOK.”
Gemeenten kunnen zich aanmelden via de vernieuwde projectpagina DOOK, of contact opnemen met het projectteam via dook@vng.nl.