Waarstaatjegemeente lanceert typologie van Nederlandse gemeenten

Waarstaatjegemeente.nl introduceert een innovatieve typologie van Nederlandse gemeenten om beleidsmakers en onderzoekers te helpen bij een beter begrip van de wijze waarop maatschappelijke vraagstukken zich lokaal manifesteren. De typologie biedt een gestructureerd kader voor beleidsinterventies.

Acht segmenten voor Nederlandse gemeenten

De nieuwe typologie verdeelt Nederlandse gemeenten in 8 segmenten:

1. Sterk verstedelijkte gemeenten en gelieerde woongemeenten: Gemeenten met hoge bevolkingsdichtheid, een hoog percentage jonge inwoners en veel eenpersoonshuishoudens.
2. Perifere gemeenten met sociale en economische uitdagingen: Gemeenten met hoge werkloosheid, laag gemiddeld inkomen en hoge afhankelijkheid van sociale uitkeringen.
3. Centrale woongemeenten met landelijk karakter: Gemeenten met een evenwichtige bevolkingsopbouw en een landelijke omgeving.
4. Kleinere perifere gemeenten, vergrijzend of krimpend: Gemeenten met een hoog percentage ouderen en/of een dalende bevolking.
5. Welvarende landelijke gemeenten: Gemeenten met hoge WOZ-waarden en een hoog mediaan vermogen.
6. Perifere gemeenten met (historische) economische specialisatie: Gemeenten met een specifieke dominante economische activiteit of industriële geschiedenis.
7. Traditionele gemeenten met sterke geloofsgemeenschap: Gemeenten met een hoge mate van religieuze participatie en traditionele gezinsstructuren.
8. Welvarende woongemeenten: Gemeenten met hoge inkomens, veel hoogopgeleide inwoners en een hoog percentage eigen woningen.

Typologie helpt inzicht te geven in lokale uitdagingen

De typologie biedt een gedetailleerde en evenwichtige weergave van diverse aspecten, zoals demografische gegevens, economische status en sociale omstandigheden. De segmenten zijn logisch en herkenbaar geschikt voor een breed scala aan maatschappelijke vraagstukken, waaronder zorg, gezondheid en maatschappelijke participatie.

Het ontwikkelen van een typologie van Nederlandse gemeenten is essentieel om inzicht te krijgen in verschillen en overeenkomsten tussen gemeenten. De lokale manifestatie van maatschappelijke vraagstukken varieert sterk, beïnvloed door ruimtelijke, economische en organisatorische omstandigheden, evenals de diversiteit van de bevolking. Factoren zoals regionale vergrijzing, migratiepatronen en de beschikbaarheid van menselijk kapitaal spelen een cruciale rol in de aard en aanpak van deze problemen.

Praktische toepassing en kennisdeling

Deze typologie fungeert als segmentatie- en vergelijkingsmechanisme voor rapportages en dashboards, zoals de Burgerpeiling en de Gemeentelijke Monitor Sociaal Domein (GMSD), die op het benchmarkplatform Waarstaatjegemeente.nl te vinden zijn.

De typologie betekent een belangrijke stap bij het verbeteren van het inzicht in lokale uitdagingen. De nieuwe classificatie maakt het mogelijk om prestaties van gemeenten valide te vergelijken en te leren van best practices. Door de lokale manifestatie van maatschappelijke vraagstukken te analyseren, kunnen beleidsmakers identificeren welke gemeenten het beste omgaan met specifieke uitdagingen en deze kennis benutten om andere gemeenten te verbeteren. Dit draagt bij aan een dieper begrip van onderliggende factoren en effectievere beleidsmaatregelen, waarbij beleidsstrategieën beter worden afgestemd op de unieke omstandigheden van elke gemeente.

Methodologie en bronnen voor de typologie

De typologie is gebaseerd op actuele gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Waarstaatjegemeente.nl. Voor de analyse zijn moderne machine-learningtechnieken toegepast, wat zorgt voor een transparante en herleidbare benadering. Bovendien is de methodiek flexibel, zodat deze eenvoudig kan worden aangepast en geüpdatet in een voortdurend veranderende context.

Meer informatie

Bekijk het document Methodische beschrijving voor de VNG typologie van Nederlandse gemeenten (pdf)

Selecteer 1 van de 8 gemeente typologieën (type A tot en met H) via bijvoorbeeld het dashboard Burgerpeiling schakel in 'Vergelijking met' > Kies een vergelijking via pen-icoon > Kies niveau 'Gemeente typologie' > Kies een gemeente typologie (A tot en met H)

Neem voor vragen contact op met mark.gremmen@vng.nl of  waarstaatjegemeente@vng.nl